سلامت, دانستنی ها
نکاتی در مورد چشم حساس و راهکارهای مقابله با آن
نکاتی در مورد چشم حساس و راهکارهای مقابله با آن
تعداد افرادی که حساسیت چشم را تجربه کرده‌اند و می‌دانند که چشم حساس تا چه اندازه می‌تواند آزاردهنده و سخت باشد، کم نیست و به همین دلیل راهکارهای متعددی برای مقابله با این پدیده پیشنهاد می‌شود. امروزه می‌بینیم که برخی از افراد به سراغ راهکارهای سنتی و استفاده از مواد دارویی خانگی می‌روند که ممکن است در تسکین درد یا خارش چشم و نقش داشته باشند. اما چشم حساس در برخی افراد به صورت دائمی و در مقابله با یک پدیده خاص رخ می‌دهد که این موضوع نیاز به روش درمان و استفاده از ابزارهایی مانند عینک طبی و لنز طبی دارد.
اهمیت حساسیت چشم و بالا بودن تعداد مشتریان ما در بینا اپتیک در رابطه با این موضوع، ما را بر آن داشت که تعریفی کلی از این وضعیت ناراحت کننده داشته باشیم و چند نوع متفاوت از آنها را معرفی کنیم تا در انتها راهکارهای مقابله با آنها را نیز پیشنهاد دهیم.
چشم حساس یعنی چه؟!
حساسیت چشم یا چشم حساس به حالتی گفته می‌شود که چشم انسان از حالت طبیعی خود خارج شده و تحت تأثیر عوامل خارجی دچار عفونت و قرمزی بیش از حد می‌شود. این عوامل خارجی ممکن است برای افراد دیگر مشکل ساز نباشند و تنها در مورد چند نفر خاص باعث تأثیر بر سطح داخلی و خارجی چشم شده و فعل و انفعالاتی در آن رخ دهد که در نهایت خود را به صورت حساسیت چشمی و قرمزی آن خود را نشان می‌دهد.
شاید این تجربه را داشته‌اید که شب به تماشای فوتبال خارجی بنشینید و صبح متوجه شوید که چشم شما بیش از حد خارش دارد. یا احتمالاً در طول روز این مسئله برای شما پیش آمده است که مدت زمان زیادی به نور جوشکاری خیره شده‌اید و در نهایت مجبور شده‌اید که شب از مسکن و راهکارهای خانگی مانند سیب زمینی برای کاهش درد چشم خود استفاده کنید. این موارد تنها چند مورد رایج و عمومی از چشم حساس هستند که تقریباً همه ما به شکلهای مختلف با آنها سر و کار داشته‌ایم. اما گاهی حساسیت چشم از این مسائل پیش پا افتاده فاصله گرفته و به سمت مسائلی جدی میل می‌کند که باید راهکارهای پزشکی و غیرپزشکی برای آنها پیشنهاد شود. در ادامه به معرفی انواع حساسیت چشم خواهیم پرداخت.
انواع حساسیت چشم
همانطور که در بند قبلی به چند مورد ساده از چشم حساس اشاره کردیم، مسئله حساسیت چشم می‌تواند بسیار معمولی یا بسیار حاد باشد و تحت تأثیر عوامل مختلفی انجام گیرد. به همین دلیل ما پنج مورد از این حساسیت را در اینجا ذکر خواهیم کرد:
چشم حساس به نور
حساسیت چشم به نور یا همان فوتوفوبیا (Photophobia) پدیده‌ای است که چشم نسبت به نور شدید عکس العمل نشان داده و به شدت قرمز می‌شود. البته اجازه دهیم که قرمز شدن چشم را به صورت یک موضوع مختصر تعریف کنیم. زمانی که چشم دچار التهاب می‌شود، سیستم ایمنی بدن به بهانه هجوم عوامل خارجی به چشم فعال شده و زمینه انتقال گلبول‌های سفید به رگهای خونی چشم فراهم می‌شود. تجمع خون در این منطقه و ازادسازی هیستامین باعث می‌شود که چشم به شدت قرمز دیده شده و نشان دهنده التهاب باشد.
پدیده فتوفوبیا یا چشم حساس به نور در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است عکس العمل آنها نسبت به شدت نور متفاوت باشد. به عنوان مثال، برخی از افراد نسبت به نور شدید مانند نور ناشی از جوشکاری یا نور مستقیم آفتاب عکس العمل نشان داده و چشم آنها دچار التهاب می‌شود. این در حالی است که برخی دیگر نسبت به نور خیلی ضعیف‌تر هم حساس هستند و مجبور هستند که چشم خود را به حالت نیمه باز نگه دارند. این موضوع در نهایت آنها را به سمت استفاده از عینک طبی و عینک آفتابی می‌کشاند که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت.
چشم حساس به مواد آرایشی
نوع دوم از حساسیت چشم، حساسیت به مواد آرایشی است که ناشی از وجود مواد شیمیایی و غیرشیمیایی در ساختار آنهاست. مهم‌ترین نوع این حساسیت، حساسیت به ریمل چشمی است که به طور مستقیم با سطح چشم در ارتباط بوده و امکان انتقال آن به داخل چشم وجود دارد. در بسیاری از منابع پزشکی به تأثیر منفی مواد آرایشی بر روی پوست پرداخته شده و نشان می‌دهند که نفوذ آنها از طریق منافذ پوستی بسیار زیاد است.
متاسفانه بسیاری از بانوان از ریمل چشمی بدون ملاحظه و رعایت نکات بهداشتی استفاده کرده و این موضوع باعث انتقال مواد شیمیایی به داخل چشم می‌شود. همانند پدیده فوتوفوبیا، چشم این افراد نیز مواد داخل لوازم آرایشی را به عنوان مواد تهاجمی تشخیص داده و همان عکس العمل را نشان می‌دهد که خود را به صورت تورم رگهای خونی و آبریزش چشم نشان می‌دهد.
حساسیت چشم در بارداری
چشم حساس در زنان باردار یک امر شایع است و بیشتر به دلیل تغییرات هورمونی آنها در طول بارداری است. این موضوع حساسیت چندانی برای چشم پزشکان یا حتی برای زنان باردار ندارد و اکثر آنها نسبت به تأثیر تغییرات هورمونی بر وضعیت بینایی و عکس العمل چشم خود اطلاع دارند. برای این افراد راهکارهای خاصی وجود ندارد، زیرا مصرف دارو می‌تواند تبعات جبران ناپذیری بر فرآیند بارداری آنها داشته باشد. البته مصرف آنتی هیستامین و مواد شوینده مانند استریل چشمی با نظر متخصص می‌تواند به این گروه کمک کند.
حساسیت چشم به مواد آلرژی زا
این پدیده بیشتر در فصل بهار و در مورد افرادی که در خانه خود حیوان خانگی نگهداری می‌کنند بیشتر دیده می‌شود و تأثیر ذرات گرده گیاهان و شوره حیوانات خانگی است که باعث پدید آمدن چشم حساس می‌شود. البته در برخی از منازل که در طبقه‌های پایین هستند و احتمال رطوبت در آنها بالاست نیز احتمال وجود کپک در بخش‌های بسته و گوشه‌ها وجود دارد که کنده شدن آنها و انتقال کپک به سطح چشم باعث التهاب و حساسیت سطح چشم می‌شود.
در تمامی این موارد وجود مواد آلرژی زا و انتقال آنها به سطح چشم باعث ترشح هیستامین در داخل چشم شده و باعث می‌شود که چشم انسان به شدت قرمز و ملتهب باشد. شکل و شدت این پدیده در افراد مختلف متفاوت است و بستگی به سیستم ایمنی این افراد دارد. در برخی از افراد قرمزی چشم بسیار شدید بوده و همراه با آبریزش چشم است. این در حالی است که برخی افراد کمتر دچار حساسیت شده و با راهکارهای معمولی می‌توان از آن جلوگیری کرد.
خشکی چشم در اثر باد و عوامل خارجی
اگرچه وجود مواد آلرژی زا به عنوان عوامل خارجی شناخته می‌شود، اما می‌بینیم برخی از افراد به دلیل شغل و موقعیت حرفه‌ای خود مجبور هستند که مدت زمان بیشتری در هوای آزاد و در معرض باد باقی بمانند. این وضعیت باعث می‌شود که اشک موجود در اطراف چشم به مرور زمان خشک شده و فرد احساس خارش و ناخوشایندی داشته باشد که تحت عنوان چشم حساس تعریف می‌شود.
این پدیده برای کسانی که در مناطق گرمسیری زندگی می‌کنند و یا در مناطقی مانند مناطق نفت خیز و جنوب ایران هستند بیشتر دیده می‌شود. چشم این افراد در گذر زمان به شدت خشک شده و در صورت عدم استفاده از راهکار مناسب، می‌تواند در بلند مدت به چشم آنها صدمه بزند.
راهکارهای مقابله با چشم حساس
منابع پزشکی و چشم‌پزشکی پدیده چشم حساس و حساسیت به مواد مختلف را به دسته‌های مختلف تقسیم کرده اند که ما در بالا تنها به پنج مورد از آنها پرداختیم. جالب است بدانید که برای مقابله با هر کدام از این پدیده‌ها راهکارهای مختلفی پیشنهاد می‌شود که اکثر آنها از یک مسیر عبور می‌کنند. ما نیز با توجه به تجربه خود، آنها را در سه دسته کلی قرار داده‌ایم تا درک شما نسبت به این موضوع بیشتر باشد و راحت‌تر از شیوه‌های درمانی استفاده کنید:
راهکارهای مقابله با حساسیت چشم در برابر نور
بهترین روش برای درمان چشم حساس به نور این است که علت اصلی آن را پیدا کنید. در واقع در فتوفوبیا باید مشخص کنید که چشم شما به چه مقداری از نور حساسیت دارد. اگر به نور طبیعی حساس هستید، لازم است از رسیدن نور خورشید یا سایر منابع روشنایی جلوگیری کنید که در این مورد استفاده از عینک آفتابی با حفاظت از اشعه ماوراء بنفش به هنگام خروج از منزل می‌تواند مناسب باشد.
اگر در بینایی مشکل دارید و نمی‌توانید از عینک‌های آفتابی استفاده کنید، عدسی فتوکرومیک بهترین گزینه ممکن است. البته به خاطر داشته باشید که عبور اشعه فرابنفش از این لنزها باید صددرصد مسدود شود. برای نور آفتاب درخشان، استفاده از عینک آفتابی پلاریزه پیشنهاد می‌شود. این عینک از ورود نور خورشید جلوگیری کرده و مانع از رسیدن نور منعکس شده از سطح آب، برف یا سایر سطوح براق بازتابنده می‌شود.
اگر امکان استفاده از عینک را ندارید و شرایط شما فوق العاده است، لنزهای تماسی مصنوعی مانند لنز طبی رنگی گزینه خوبی است. این لنزها علاوه بر اینکه بینایی شما را بهبود می‌بخشند، از رسیدن مستقیم نور خورشید به چشم جلوگیری کرده و نقش حفاظتی دارند.
راهکارهای مقابله با حساسیت چشم در برابر مواد آرایشی
بهترین راهکار برای جلوگیری از به وجود آمدن چشم حساس در اثر مواد آرایشی، قطع کردن استفاده از مواد آرایشی است. اما اگر به استفاده از این مواد اصرار دارید، سعی کنید نکات بهداشتی را به طور کامل رعایت کنید. حتماً دستان خود را بشویید، از مواد شیمیایی استاندارد استفاده کنید، هیچ وقت لوازم و آرایشی خود را در اختیار دیگران قرار ندهید و تا حد امکان از تماس مستقیم دست و لوازم آرایشی با سطح چشم جلوگیری کنید.
راهکارهای مقابله با حساسیت چشم به مواد آلرژی زا
عکس العمل به چشم حساس در برابر مواد آلرژی زا می‌تواند متفاوت باشد. اگر متوجه شدید که حساسیت شما ناشی از وجود کپک است، باید راهکارهای مختلف برای مقابله و از بین بردن کپک در محل سکونت یا محل کار خود به کار ببرید و حتی الامکان از یک سیستم تهویه برای از بین بردن رطوبت محیطی استفاده کنید. در مورد دارو نیز می‌توانید از چشم پزشک خود کمک بگیرید که معمولاً داروهای ضد قارچ به شما پیشنهاد می‌شود.
اگر آلرژی شما ناشی از وجود گرده یا شوره حیوانات خانگی باشد، باید راهکارهای مختلفی برای از بین بردن آنها به کار ببرید و در مورد درمان چشم هم می‌توانید از آنتی هیستامین یا قطره‌های استریل چشمی استفاده کنید. البته نظر نهایی در این مورد بر عهده چشم پزشک است.
اما اگر آلرژی شما به دلیل خشکی چشم و تأثیر باد بر سطح آن باشد، اولین راهکار استفاده از عینک آفتابی بزرگ است که بتواند سطح چشم و اطراف آن را به طور کامل پوشش داده و از تأثیر باد بر چشم جلوگیری کند. اما اگر با حساسیت چشم مواجه شده‌اید، بهترین راهکار استفاده از یک قطره چشم روغنی است که بتوانید عملکرد چشم خود را به حالت طبیعی برگردانید.
تقریباً تمامی راهکارهای درمان چشم حساس به استفاده از عینک طبی و عینک آفتابی ختم می‌شوند و باید نهایت تلاش خود را به کار گیرید که بهترین گزینه از لحاظ استاندارد و بهداشتی انتخاب کنید. کارشناسان ما در بینا اپتیک در کنار شما هستند تا در این مورد بهترین گزینه ممکن را انتخاب کنید.